PENGENALAN
Bagi melicinkan program pemulihan dan rawatan, bahagian ini dibahagi kepada dua seksyen, iaitu Seksyen Pemulihan dan Seksyen Rawatan. Seksyen Pemulihan bertanggungjawab merangka dasar-dasar program pemulihan seperti pendidikan, kemahiran dan layanan terhadap banduan dan tahanan (penghuni). Sekysen Rawatan pula bertanggungjawab merangka dasar-dasar program rawatan seperti kesihatan, rawatan dan keagamaan terhadap penghuni penjara.
SEKSYEN PEMULIHAN
Salah satu peranan utama Jabatan Penjara Malaysia ialah memberi latihan pemulihan kepada penghuni semasa mereka menjalani hukuman supaya menjadi rakyat yang berguna dan bertanggungjawab apabila kembali ke pangkuan masyarakat. Bagi mencapai maksud tersebut berbagai aktiviti-aktiviti pemulihan telah dijalankan oleh unit-unit di bawah seksyen pemulihan.
Seksyen ini mengandungi 3 seksyen utama iaitu :
|
1. Seksyen Pembangunan Insan
|
i) |
Unit Akademik
Dalam bidang akademik, Jabatan Penjara telah berusaha memberi pendidikan kepada penghuni yang
memerlukannya dengan menyediakan guru-guru akademik. Bagi penghuni yang tercicir dan berhajat untuk
menyambung pelajaran, segala kemudahan akan disediakan oleh Jabatan Penjara bagi membantu golongan ini.
Guru-guru kontrak dan guru-guru daripada jawatan kader Kementerian Pendidikan telah diambil bagi tujuan
memberi khidmat menyambung pendidikan kepada para juvana dan banduan muda khasnya dan banduan umumnya.
|
ii) |
Unit Sahsiah
Berperanan untuk memastikan perjalanan program pembangunan insan berjalan mengikut garis panduan yang
ditetapkan khususnya dalam Fasa I dan Fasa II. Disamping itu mengurus dan memastikan pesalah diagihkan dan
diberikan aktiviti mengikut kecenderungan, masalah dan latarbelakang serta memantau asas latihan dan praktikal pesalah.
|
iii) |
Unit Integrasi
Memastikan setiap penghuni yang menjalani hukuman mengikuti program pemulihan sepertimana yang
ditetapkan, merancang program–program kemahiran hidup dalam bidang pembuatan, perkilangan, pembinaan,
perladangan, pertanian, penternakan dan lain – lain yang boleh digunakan selepas dibebaskan.
Menyelaras perlaksanan program oleh semua institusi penjara bagi tujuan mengeratkan semula jalinan kekeluargaan
dan masyarakat. Menyelaras pelaksanaan program–program kemasyarakatan dalam usaha mewujudkan peluang
kepada penghuni untuk menyumbang dan berbakti kepada masyarakat.
|
2. Seksyen Layanan
|
|
i) |
Unit Hak Asasi
Bertanggungjawab memastikan layanan yang profesional berlandaskan nilai-nilai kemanusian secara adil dan
saksama sebagai kor bisnes jabatan selain daripada penahanan, keselamatan dan pemulihan. Memastikan permelakuan ke atas setiap penghuni yang menjalani tempoh penahanan hingga dibebaskan berdasarkan keperluan yang ditetapkan dalam
prisip layanan UNHCR dan seperti yang termaktub dalam akta dan peraturan penjara. Memastikan banduan diberi
layanan sewajarnya berlandaskan maruah dan nilai kemanusiaan. Memastikan tiada diskriminasi terhadap
perbezaan bangsa, warna kulit, jantina, bahasa, agama dan fahaman politik dan lain-lain.
|
ii) |
Unit Kebajikan
Kehidupan manusia tidak pernah terlepas dari belenggu masalah, maka banduan-banduan yang tinggal
di penjara juga menghadapi masalah-masalah yang sama. Di antaranya adalah masalah-masalah besar yang lazim
dihadapi oleh mereka adalah masalah peribadi, keluarga dan majikan.
Justeru itu, adalah menjadi tanggungjawab Jabatan Penjara bagi menguruskan hal-hal tersebut dengan sebaik mungkin.
Dalam hal ini, pegawai-pegawai kebajikan samada diperingkat Ibu Pejabat ataupun di peringkat institusi diberi
tanggungjawab untuk mengendalikan urusan penghuni dengan harapan akan memberi kesan positif terhadap banduan kerana
sedikit sebanyak dapat mengurangkan tekanan jiwa di kalangan banduan dan mempastikan pengurusan penjara berjalan
dengan baik dan terkawal.
|
|
3. Seksyen Kemahiran
|
Memastikan pelaksanaan pembelajaran JPK, CIDB berjalan mengikut apa yang ditetapkan serta merangka program kemahiran kepada banduan Juvana dan banduan muda.
|
|
SEKSYEN RAWATAN
Merawat dan memulihkan kecergasan jasmani, rohani dan psikologi
banduan dan tahanan supaya mereka dapat kembali menjadi warganegara
yang produktif dan bertanggungjawab. Ianya juga mewujudkan persekitaran
yang sihat dan bebas dari gejala dadah di dalam penjara supaya
banduan/tahanan/penghuni dapat menjalani kehidupan yang normal.
Seksyen ini mengandungi 3 seksyen utama iaitu :
|
1. Seksyen Kesihatan
|
Pengurusan kesihatan di dalam sesebuah institusi penjara merupakan
salah satu aspek yang perlu diberi perhatian. Keadaan fizikal
penghuni penjara yang sihat dan persekitran yang bebas dari
wabak penyakit turut menyumbang ke arah mengekalkan ketenteraman
dan keselamatan di dalam sesebuah penjara. Kemudahan klinik
di dalam penjara, doktor panel dan pembantu perubatan di penjara
adalah untuk memberi perkhidmatan rawatan segera sementara mendapatkan
rawatan selanjutnya oleh pihak hospital luar sekiranya perlu.
Pengurusan Banduan HIV/AIDS
Bagi penghuni penjara pembawa virus
HIV ataupun pengidap HIV/AIDS, pengurusan penghuni HIV/AIDS
di penjara pada dasarnya berpandukan garis panduan yang dikeluarkan
oleh Kementerian Kesihatan Malaysia,sama ada dari aspek penjagaan kesihatan
mereka mahu pun dalam aktiviti kawalan jangkitan. Bagi semua
penghuni yang dikesan sebagai pembawa virus HIV positif akan
ditempatkan di bangunan khas, berasingan dari penghuni yang
tidak dijangkiti virus HIV, dengan mengambil kira kepentingan
kesihatan penghuni lain (kawalan jangkitan). Walaubagaimana
pun pengasingan ini lebih bertumpu pada waktu malam hari (tidur),
pada waktu siang mereka dibenarkan melibatkan diri dalam aktiviti
harian dalam program pemulihan dengan syarat-syarat tertentu,
seperti tidak dibenarkan bekerja di dapur, bengkel yang menggunakan
peralatan tajam, sukan lasak dan aktiviti lain yang boleh menyebabkan
kecederaan.
|
2. Seksyen Rawatan
|
|
i) |
Unit Anti Dadah
Ujian Pengesanan Dadah
Pada dasarnya Jabatan Penjara Malaysia sangat memandang serius terhadap masalah penyeludupan dan penagihan
dadah di dalam penjara.
Antara strategi untuk menangani masalah ini ialah operasi ujian
air kencing mengesan kandungan dadah. Hasil pengesanan dadah
dalam air kencing dijadikan sebagai petunjuk, berlakunya kegiatan
penyeludupan dan penagihan dadah dalam penjara, maklumat pengesanan
dadah akan digunapakai untuk tujuan tindakan 'pemulihan' mengikut
Peraturan Penjara dan Akta Dadah. Tindakan disiplin akan dikenakan ke atas banduan atau mana-mana kakitangan yang
terlibat. |
|
ii) |
Unit Kaunseling
a. |
Perkhidmatan Kaunseling Jabatan Penjara
Malaysia
Pengenalan :
|
- Perkhidmatan Kaunseling
di Jabatan Penjara Malaysia bermula dengan daya usaha Ketua Pengarah Penjara
Malaysia Y. Bhg. Dato Ibrahim bin Hj. Mohamed memperkenalkan
perkhidmatan
ini pada penghunjung 1980.
- Tenaga pengajar seramai dua orang pakar kaunseling
daripada Amerika dibawah The Bureau
For The International Narcotics and
Law Enforcement (INL) US Department
of State telah didatangkan khas
untuk memberikan latihan khusus kepada
Pegawai – pegawai Penjara dalam bidang
Kaunseling.
- Kursus selama satu tahun secara berperingkat sebanyak
tiga siri telah dijalankan melibatkan seramai 169 orang Pegawai Penjara. Pada 16.05.1981 pegawai – pegawai yang dilatih mempraktikan
perkhidmatan kaunseling kepada program pemulihan banduan.
- Hingga
kini ada diantara pegawai – pegawai tersebut telah melanjutkan pengajian sehingga
ke peringkat Diploma dan Ijazah Kaunseling di Universiti Kebangsaan Malaysia dan
lain – lain pusat pengajian tinggi.
- Aktiviti Kaunseling yang dijalankan meliputi :
- Kaunseling Individu
- Kaunseling Kelompok
- Kaunseling Keluarga
|
|
|
b. |
TC di Jabatan Penjara Malaysia
Pada tahun 1990, seorang pegawai kanan Jabatan Penjara Malaysia iaitu ketika itu Penolong Penguasa Penjara Amir Shariffuddin Bin Abd. Majid, telah dihantar berkursus selama satu (1) tahun di Parksville Facility, DAYTOP VILLAGE INTERNATIONAL, New York , U.S.A. di dalam mempelajari kaedah program ‘self-help’ iaitu Program Therapeutic Community (TC). Sekembalinya beliau dari kursus tersebut,satu kertas cadangan telah dibuat untuk menjalankan program TC di sebuah institusi sebagai projek percubaan. Pada 01 September 1992 sebuah institusi telah dipilih untuk menjalankan projek percubaan tersebut iaitu di Penjara Pusat Selangor ( RPD ). Projek percubaan ini dimulakan dengan 43 orang banduan. Setelah dua tahun berjalan didapati projek percubaan ini berjaya dan mendapat maklum balas yang positif dari orang banduan yang mengikutinya. Kini terdapat sebanyak 13 buah institusi penjara menjalankan Modul Pesalah Dadah kaedah Therapeutic Community dan sejak dilaksanakan pada tahun 1992 seramai 4,391 penghuni telah mengikuti program ini. Seramai 11 pegawai penjara telah dilatih di DAYTOP Village International, New York di dalam bidang ini pada masa kini. Keberkesanan kaedah Therapeutic Community di dalam merawat pesalah dadah di dalam Jabatan Penjara Malaysia sejak ditubuhkan sehingga tahun 2002 secara keseluruhannya adalah sebanyak 76.5%.
Matlamat Modaliti TC
Matlamat pemulihan TC berasaskan kepada beberapa teras utama. Di antaranya seperti berikut :
i. |
Mengarahkan dan membentuk penagih – penagih dadah kepada autonomi supaya
dapat berdiri di atas kaki sendiri.
|
ii. |
Membantu penagih – penagih mencapai tahap kedewasaan dan boleh
bertanggungjawab serta tahu erti kata sebenar
siapa mereka , apa yang dikehendaki dan ke mana arah tujuan hidup.
|
iii. |
Melatih menghormati dan sensitif kepada perasaan sendiri dan orang lain yang ianya
berkait rapat dengan pemikiran dan tingkahlaku terutama yang membawa kepada kemudaratan diri.
|
iv. |
Mengurangkan pemusatan diri atau menggambarkan diri yang sentiasa kalah (self – defeating outlook) dan
seterusnya kepada penampilan kendiri yang lebih baik dan realistik.
|
v. |
Memeriksa dan membantu penagih – penagih dadah menukar beberapa kepercayaan atau nilai asas (basic values)
terutama nilai – nilai yang tidak rasional yang boleh menyebabkan gangguan minda kepada yang lebih rasional dan produktif.
|
vi. |
Melatih penagih – penagih berkonfrontasi tanpa alasan sesama mereka.
|
Kesimpulannya, matlamat di atas menjurus kepada objektif Jabatan Penjara iaitu memulih akhlak dan mengubah sikap penagih – penagih supaya mereka dapat kembali ke pangkuan masyarakat sebagai warganegara yang bertanggungjawab dan produktif.
Konsep Pemulihan TC Penjara Malaysia
Modaliti TC Penjara Malaysia mempunyai ciri – ciri yang tersendiri. Keberkesanan dan kekuatan TC terletak pada konsep pemulihannya yang lebih tertumpu kepada aspek psikologi. Di antara konsep – konsepnya ialah :
- Berorientasikan keluarga / famili
- Melalui pengalaman hidup yang sebenar semasa didalam proses rawatan dan pemulihan
- Penghuni saling bekerjasama dan membantu antara satu sama lain
- Mengenal dan menjalin antara perasaan (feelings), pemikiran (thoughts) dan tingkahlaku
(behaviour) seterusnya berusaha mengubah gaya hidup lama kepada gaya hidup yang lebih produktif
- Konfrontasi di antara sesama penghuni dan kakitangan . Setiap kakitangan dan residen sebagai “role model”
- Penggunaan “Tools Of The House” yang seragam di semua fasiliti TC. Ianya merupakan alat bagi memodifikasikan tingkahlaku penghuni.
Alatan tersebut amat penting bagi residen mencapai explorasi dan penemuan kendiri (self exploration, self – discovery)
dan seterusnya mencapai tahap “self - mastery”.
|
Empat (4) komponen TC yang penting iaitu :
- Pengurusan Modifikasi Tingkahlaku
- Perkembangan Emosi dan Psikologi
- Perkembangan Intelektual dan Kerohanian
- Perkembangan Kemahiran Vokasional dan Kemahiran Hidup(Survival Skills)
|
|
|
|
3. Seksyen Agama
|
Tidak dapat dinafikan bahawa kebanyakan banduan melakukan kesalahan
kerana mereka mempunyai didikan akhlak yang rendah. Ketiadaan
kekuatan akhlak dan pendidikan agama yang teguh menyebabkan
mereka tiada pedoman dan tidak teragak-agak untuk melakukan
kesalahan. Menyedari hakikat bahawa pendidikan agama adalah
merupakan unsur penting dalam program pemulihan, maka pendidikan
agama telah disediakan mengikut agama yang mereka anuti disediakan
seperti pengajaran dan pendidikan agama Islam, agama Kristian,
agama Hindu dan Buddha. Penceramah-penceramah dan guru-guru
agama yang berkelayakan juga dipilih untuk memberi ceramah kesedaran
secara berjadual dan berterusan demi mengembalikan akhlak mereka.
|
|
[ Carta
]
|